Kalça Çıkığı Nedir?

Bebeklerde ve çocuklarda görülen kalça çıkıklığına gelişimsel kalça çıkığı ya da gelişimsel kalça displazisi denmektedir. Kalça çıkıklığı olan bebeklerin kalça eklemi gelişiminde problemler oluşmaktadır. Erken gelişim döneminde kalça ekleminin anormal formasyonu nedeniyle bebeklerde gevşek bir kalça eklemi oluşmakta ve sorunlara yol açmaktadır. Kalça eklemi uyluk kemiğinin kalça ile birleştiği top şeklindeki famurun kalça kemiğindeki yuvarlak bölgeye oturması ile oluşmaktadır. Gevşek bir kalça kemiği gelişim sürecinde femurun kalça kemiğindeki yuvarlak yuvasından kaymasına ya da çıkmasına sebep olabilmektedir.

Bebeklerde Kalça Çıkığı Neden Olur?

Kalça çıkığının sebebi henüz bulunamamıştır. Uzmanlar anne rahminde amniyon sıvısı seviyesinin düşük olmasını, ters doğumu ve ailede kalça çıkığı hikayesi olmasınını kalça çıkığı riskini arttıran faktörler olarak göstermektedir. Bunun yanında kalça çıkığı doğuştan gelen bazı hastalık ve sendromlara bağlı olarak da görülebilmektedir. Kız bebeklerde oğlan bebeklere göre kalça çıkığı görülme olasılığı daha yüksektir. Bebeklerde  kalça çıkığının görülmesini arttıran diğer faktörler ise uzmanlar tarafından; ilk doğan bebek olmak, çoğul gebelikler, bebeğin kilosunun 3,5 kilogramın üstünde olması ve kundak olarak sıralanmaktadır.

Bebeklerde Kalça Çıkığının Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde kalça çıkığının belirtilerini bilmek erken teşhis ve tedavi için önemlidir. Kalça eklemi doğru bir şekilde gelişmeyen ve kalça çıkığı olan bebeğin vücudunda aşağıdaki belirtiler görülmektedir;

İki bacağın boyunun farklı olması,

Kasık çizgilerinin farklı olması,

Bacak hareketlerinin kısıtlı olması,

İki bacağın görüntüsünde asimetri,

Oturma, yürüme gibi gelişimde gerilik,

Yürürken aksama,

Kalça eklemini hareket ettirirken ses duyulması.

Bebeğin risk grubu kriterlerine uyması ve yukarıdaki belirtilerden bir ya da bir kaçının görülmesi durumunda doktor kontrolüne götürülmesi gerekmektedir.

Tedavi edilmeyen kalça çıkığı bebeğin ileriki yaşlarında eklem hareketlerinde kalıcı kısıtlanma, kalça kemiğinde ağrı, topallayarak yürüme ve osteoartrik gelişimine sebep olabilmektedir.

Bebeklerde Kalça Çıkığı Nasıl Tespit Edilir?

Bebeğin kalça eklemi doğumu takip eden ilk 72 saat içerisinde muayene edilmekte ve olası bir kalça çıkığı durumu tespit edilmektedir. Kalça çıkığı kontrolleri bebek bir yaşını doldurana kadar düzenli aralıklarla devam etmektedir. Doğum sonrası yapılan muayene ardından bebek 6-8 haftalık olduğunda bir muayene daha gerçekleşmekte ve doktorun takibi ilk yıl boyu devam etmektedir. Kalça çıkığı muayenesi fiziksel muayene şeklinde yapılmaktadır.

Doktorun kalça kemiğinde gevşeklik bulması, kalça eklemindeki hareketin sınırlı olduğunu tespit etmesi, bacak boylarında ve deri katlantılarında eşitsizlik görmesi durumlarında kalça eklemini görüntülemek gerekecektir. Bebeğin 3 aydan küçük olduğu durumlarda ultrason, 3 aydan büyük olduğu durumlarda ise kalça ekleminin grafisinin çekildiği görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır.

Kalça çıkığının tespit edilmesinde kullanılan ultrason görüntülemelerinde ses dalgaları kullanılmakta ve bebeğe bir ışın verilmemektedir. Bebeklerde kalça ultrasonu, fiziksel muayeneler ve görüntüleme yöntemleri bebeğe bir rahatsızlık vermemekte ve sağlığını olumsuz etkilememektedir.  Kalça çıkığı riski olan ve belirtileri bulunan bebeklerin ilk bir yıl içinde kalça ultrasonu çekilerek kalça çıkığının tespit edilmesi kritiktir. İlk 6 ayda tespit edilen kalça çıkığı tedavi edilebilmektedir. Kalça çıkığının daha geç tespit edilmesi durumunda tedavisi daha komplike olabilmekte ve uzun sürebilmektedir.

Kalça çıkığının geç tespit edilmesi durumunda bebeğin kalçasında kalıcı hasar olması ihtimali yükselmektedir.

Bebeklerde Kalça Çıkığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Erken teşhis tedavinin ameliyat gerektirmeden yapılması için önemlidir. İlk altı ayda teşhis edilen kalça çıkığı atel ve bandajlama gibi yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Kalça çıkığı olan bebeğe kalça ekleminin sabit kalmasını sağlayacak özel bir atel verilmekte ve bu atelin birkaç hafta boyunca takılması gerekmektedir. Atelin çıkarılması için ise mutlaka bir sağlık kuruluşuna gidilmesi gerekmektedir. Birkaç hafta kullanılan bu atel bebeğin kalça kemiğinin sabit kalmasına ve normal şekilde gelişmesine yardımcı olmaktadır. İlk altı ayda ameliyatsız yapılan tedavinin tamamen iyileştirme olasılığı yüzde yüze yakındır.

Altı aydan sonra teşhis edilen kalça çıkığı tedavisinde ise ameliyat gerekmektedir.

Kalça çıkığı ameliyatında bebeğin çıkık femur kemiği genel anestezi altındaki bebeğe uygulanan ameliyat ile yerine yerleştirilmekte ve ameliyat sonrasında alçıya alınmaktadır. Ameliyat sonrasında alçının en az 6 hafta süreyle kalması gerekmektedir. 6 hafta süren ilk alçılama sonrasında eklemin doğru bir şekilde yerleşip yerleşmediğini kontrol etmek için tekrar bir ameliyat yapılması gerekmektedir. Genel anestezi altında eklemleri kontrol edilen bebeğin kalçasının yüksek ihtimalle bu ameliyat sonrasında da 6 hafta kadar alçılanması gerekecektir. İkinci alçının sebebi kalçanın stabilize olduğundan emin olmaktır.

Bebeklerde Kalça Çıkığını Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

Doğuştan gelen gelişimsel kalça çıkığının önlenmesi mümkün değildir. Bebeklerde kalça çıkığının önünde geçmek için yapılabilecekler kısıtlıdır ancak ebeveynler kalça çıkığının erken teşhis edilmesini ve 6 aydan önce kalıcı bir şekilde tedavi edilmesini sağlayabilmektedir. Bunun için kalça çıkığı belirtilerine dikkat edilmesi ve bebeğin ilk yıl düzenli olarak muayene ettirilmesi gerekmektedir. Erken teşhis ve tedavinin önemi yanında kalça kemiği riskini arttıran uygulamalardan kaçınmak kalça kemiğini önlemek için yapılabilecekler arasındadır. Yanlış kundaklama bebekte kalça çıkığı olmasına sebep olabilmektedir bu nedenle bebeğin bacaklarının düz bir şekilde tutarak ve hareketini engelleyerek bebeği kundaklamaktan kaçınmak gerekmektedir. Bebeğin vücudunun üst kısmının sarıldığı ve kalça ve bacaklarının hareketine imkan veren yarım kundak yöntemi uzmanlar tarafından önerilmektedir.